Pobyt stały w krajach Unii Europejskiej

Żyjąc na emigracji przez dłuższy czas, w pewnym momencie zaczniesz zastanawiać nad tym, aby uzyskać pobyt stały w danym kraju Unii Europejskiej. Chociaż dokument ten nie jest obowiązkowy, to jego posiadanie ułatwia kontakty z urzędami podczas załatwiania spraw administracyjnych. Nie będziesz musiał już więcej wykazywać m.in. posiadania stałego zatrudnienia, wystarczających środków na utrzymanie czy ważnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jednym słowem – będziesz traktowany dokładnie tak samo, jak ktoś, kto się urodził w danym państwie. Przynajmniej z czysto prawnego punktu widzenia.

Pobyt stały w UE a obowiązek rejestracji – czym to się różni?

Podejmując pracę w krajach należących do Unii Europejskiej, niekiedy musisz zarejestrować swój pobyt. Taki obowiązek będziesz miał przebywając i pracując przez okres przekraczający trzy miesiące w większości europejskich państw, czyli np. w Austrii, w Hiszpanii, na Litwie, w Chorwacji, we Francji czy w Belgii. Część krajów jednak zwalnia obywateli UE z tej procedury, takie jak chociażby Niemcy. Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie Komisji Europejskiej.

Po upływie określonego czasu, masz prawo ubiegać się o pobyt stały. Przepisy regulujące to zagadnienie są ujednolicone dla wszystkich krajów UE. Warunkiem, który bezwzględnie musisz spełnić, to nieprzerwane i legalne przebywanie w danym państwie przez minimum 5 lat. Po tym czasie masz prawo do pobytu stałego bezwarunkowo. Chociaż dokument ten nie jest obowiązkowy, to znacznie ułatwia codzienne życie, głównie dzięki uproszczeniu procedur administracyjnych.

Jak uzyskać pobyt stały w Unii Europejskiej?

Spełniwszy powyższy warunek, możesz ubiegać się o pobyt stały w UE. Pamiętaj jednak, że nie otrzymasz tego dokumentu “z urzędu” – musisz o niego aplikować. W tym celu powinieneś złożyć wniosek do instytucji, która zajmuje się sprawami cudzoziemców w danym państwie. Obowiązkiem każdego ubiegającego się o pobyt stały jest udowodnienie, że przebywałeś w tym kraju legalnie i nieprzerwanie przez okres 5 lat.

Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie, zaś załączniki do wniosku będą różnić się w zależności od Twojej sytuacji życiowej. Możesz zatem potrzebować następujących dokumentów:

• aktualnego zaświadczenia o rejestracji;
• załączników jednoznacznie potwierdzających okres zamieszkania, np. rachunki za prąd lub usługi telekomunikacyjne, umowy najmu itp.;
• dowodów poświadczających Twoje zatrudnienie w wymaganym czasie. Mogą to być np. wyciągi z banku, odcinki z wypłat czy deklaracje podatkowe. Twoim obowiązkiem jest udowodnienie, że jesteś zatrudniony, prowadzisz własną działalność, studiujesz lub aktualnie poszukujesz pracy. Najważniejszą kwestią pozostaje fakt, że jesteś niezależny finansowo i zarabiasz na tyle dobrze, aby samodzielnie się utrzymać.

Jeżeli spełnisz wszystkie wymogi formalne i jesteś w stanie udokumentować swój pobyt przez okres 5 lat, każdy urząd w kraju członkowskim UE ma obowiązek jak najszybciej wydać Ci pozwolenie na pobyt stały. Przy czym opłaty administracyjne nie mogą być wyższe, niż ponoszone przez obywateli danego państwa za wydanie dowodu osobistego. Co więcej – dokument ten jest automatycznie odnawiany po upływie okresu ważności, który może być różny w każdym państwie.

Pobyt stały w Unii Europejskiej przed upływem 5 lat

Istnieje kilka okoliczności, przy których zaistnieniu możesz ubiegać się o pobyt stały w UE przed upływem standardowych 5 lat. W sumie można wyróżnić 4 takich przypadków, które są następujące:

1. Przejście na emeryturę po przepracowaniu jednego roku lub spędzeniu w danym kraju przynajmniej 3 ostatnich lat.
2. Powstanie niezdolności do dalszego wykonywania pracy po spędzeniu w danym państwie przynajmniej 2 następujących po sobie lat.
3. Pojawienie się niezdolności do wykonywania zawodu, czego wynikiem był wypadek w miejscu pracy lub choroba zawodowa.
4. W sytuacji podjęcia pracy w charakterze pracownika transgranicznego i wcześniej przepracowałeś minimum 3 lata w danym kraju. Musisz jednak pamiętać, że w takim przypadku masz obowiązek wracać do kraju zamieszkania przynajmniej raz w tygodniu.

Pobyt stały w UE dla członków rodziny

Ważną informacją jest fakt, że członkowie Twojej rodziny mogą ubiegać się o prawo stałego pobytu na takich samych zasadach, co Ty. Nie zwalnia ich to jednak z obowiązku wykazania legalnego i nieprzerwanego zamieszkania w danym państwie przez okres 5 lat. Takie same regulacje dotyczą np. Twojego partnera lub partnerki, która nie zamierza podjąć pracy i pozostawać na Twoim utrzymaniu.

Nieco inaczej wygląda sytuacja, w której pracujący współmałżonek umiera w danym kraju. Ważne są jednak okoliczności zgonu. Jeżeli został on spowodowany np. wypadkiem w pracy lub chorobą zawodową, możesz ubiegać się o pobyt stały bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych. W przypadku jednak, gdy śmierć nie była wynikiem czynności zawodowych, o taki dokument możesz ubiegać się pod warunkiem wykazania nieprzerwanego i legalnego pobytu przez minimum dwa lata.

Prawo pobytu dla współmałżonka, który nie jest obywatelem UE

Nieco inaczej wszystko wygląda, gdy Twój współmałżonek nie jest obywatelem żadnego z krajów UE, a mimo wszystko chce do Ciebie przyjechać. Jeżeli jego pobyt będzie krótszy, niż 3 miesiące, prawo wymaga wyłącznie ważnego paszportu. Jednak gdy pobyt będzie trwał dłużej, to Twój współmałżonek musi postarać się o wyrobienie karty pobytu. Przy czym nie musi spełniać więcej żadnych innych wymogów pod warunkiem, że sam legalnie pracujesz na terenie Unii Europejskiej.

Nieco inaczej sytuacja wygląda, gdy już jesteś na emeryturze. Twój współmałżonek spoza krajów UE może do Ciebie dołączyć wyłącznie wtedy, gdy Twoje dochody pozwalają Wam utrzymać się samodzielnie, bez konieczności sięgania po zasiłki.

Podobnie to wygląda w przypadku, gdy studiujesz w kraju należącym do Unii Europejskiej. Przy czym dodatkowym warunkiem będzie fakt, Twoja placówka edukacyjna działa legalnie, a posiadane przez Ciebie ubezpieczenie zdrowotne obejmuje wszystkich członków Twojej rodziny.

Pobyt stały dla małżonka spoza krajów Unii Europejskiej

Spełnienie powyższych warunków uprawnia Twojego współmałżonka spoza krajów UE do tymczasowego zamieszkania. Powinieneś jednak wiedzieć, że po upływie pięciu lat nieprzerwanego i legalnego przebywania, współmałżonek spoza UE może ubiegać się o prawo do pobytu stałego na takich samych zasadach, co Ty. Od tej pory będą mu przysługiwać dokładnie takie same prawa, jak pozostałym obywatelom państw, które są członkami Wspólnoty.

Kiedy możesz zostać wydalony z kraju Unii Europejskiej?

Masz prawo przebywać w danym kraju Unii Europejskiej, dopóki przestrzegasz ogólnie przyjętych warunków uprawniających do zamieszkania. Po ich naruszeniu, władze konkretnego państwa mają pełne prawo do tego, aby Cię wydalić. Deportacja może nastąpić w wyniku poważnego naruszenia przepisów prawa, polityki dotyczącej porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego. Za każdym razem musisz jednak otrzymać taką informację na piśmie, zaś argumenty muszą wskazywać jednoznacznie, że stanowisz poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Dopóki nie przedstawią Ci konkretnych dowodów, Twój pobyt pozostaje niezagrożony i w dalszym ciągu możesz legalnie przebywać w dotychczasowym kraju.

Tłumaczenia dokumentów – czy będą mi potrzebne?

Dobrą informacją jest fakt, że przy ubieganiu się o pobyt stały w UE nie będziesz musiał posiadać żadnego tłumaczenia dokumentów. Wszystko, czego będziesz potrzebować, otrzymasz w języku urzędowym kraju, w którym aktualnie mieszkasz. Nie oznacza to jednak, że w ogóle nie już nigdy nie będzie potrzebować usług tłumaczeniowych. Im dłużej mieszkasz za granicą, tym więcej zgromadzisz dokumentów, a im więcej ich masz – tym więcej tłumaczeń przysięgłych będziesz potrzebować w momencie Twojego powrotu do Polski. Tego typu usług możesz również potrzebować, chcąc budować dom za granicą i kupić materiały budowlane w Polsce. Część zagranicznych urzędów może podważyć polskie certyfikaty produktów, więc aby uwiarygodnić spełnianie zagranicznych norm, będzie musiał zlecić tłumaczenie tych dokumentów.

Pobyt stały w UE – to jest trudne

Uzyskanie pobytu stałego w UE nie jest trudne. Najważniejszym warunkiem jest konieczność wykazania legalnego i nieprzerwanego przebywania w danym kraju przez minimum 5 następujących po sobie lat. Co więcej – Twój współmałżonek spoza terenu Unii Europejskiej również może ubiegać się o ten dokument na takich samych zasadach, co Ty. Pod warunkiem, że spełni wszelkie wymagania dotyczące rejestracji tymczasowego zamieszkania, w tym uzyskania karty pobytu. Musisz jednak pamiętać, że w dalszym ciągu możesz zostać wydalony z dowolnego kraju, o ile jego władze będą dysponować wystarczającymi dowodami na to, że stanowisz poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa życia publicznego.

Potrzebujesz tłumaczenia przysięgłego?