Język niderlandzki, holenderski i flamandzki – czy coś je różni?

Język niderlandzki to język indoeuropejski z gałęzi języków germańskich. Dla 23 mln ludzi jest oficjalnym językiem ojczystym. W Holandii posługuje się nim ponad 16 milionów obywateli. Niderlandzki objęty jest oficjalnym statusem języka urzędowego w Holandii i Belgii (w Regionie Flamandzkim i Regionie Stołecznym Brukseli), a poza Europą, w Surinamie i na dawnych Antylach Holenderskich, czyli Bonaire, Curaçao, Sabie, Sint Eustatius, Sint Maarten i Arubie.

Język urzędowy Niderlandów

Funkcję języka urzędowego w obu krajach, tj. Belgii i Holandii, pełni niderlandzki język standardowy (Nederlandse standaardtaal), używany w Holandii, przede wszystkim w dużych miastach (Amsterdam, Bruksela, Haga, Rotterdam). Standaryzację języka niderlandzkiego nadzoruje Unia Języka Niderlandzkiego, wspólna dla Belgii, Holandii i Surinamu (od roku 2004).

Oficjalna nazwa państwa, którego stolicą konstytucyjną jest Amsterdam, to Niderlandy, nazwa ta odnosi się do Królestwa Niderlandów (tłumaczenie: Nederland lub Nederlands).

Skąd zatem Holandia (Holland)? Holandia nie jest tym samym, co Niderlandy z geograficznego i historycznego punktu widzenia. Nazwa Holandia dotyczy krainy historycznej, do której zaliczają się dwie prowincje (Noord-Holland i Zuid-Holland), zaś ich mieszkańcy posługują się właśnie dialektem holenderskim. Nazwa Niderlandy dotyczy zarówno krainy historycznej, jak i geograficznego położenia kraju.

Dialekty niderlandzkie

Można wyróżnić wiele wariantów języka ogólnego i dialektów terytorialnych, niegdyś uznawanych za odrębne języki: brabancki (Brabants), flamandzki (Vlaams), holenderski (Hollands), limburski (Limburgs) itp.

• Dialekt brabancki – używany głównie w holenderskiej prowincji Brabancja Północna i belgijskiej Brabancji i Antwerpii
• Dialekt flamandzki – belgijska odmiana standardowego języka niderlandzkiego w Regionie Flamandzkim i, obok języka francuskiego, także w Regionie Stołecznym Brukseli.
• Dialekt holenderski – używany w prowincjach Holandia Północna i Holandia Południowa
• Dialekt limburski – używany w rejonie Limburgii i Nadrenii

Holenderski czy niderlandzki? Niderlandzki czy holenderski?

Etymologia słowa „niderlandzki” odwołuje się do duńskiego wyrazu „neder”, który ma te same korzenie co angielski „nether”, a po holendersku oznacza „dolne ziemie”.

Język niderlandzki wyodrębnił się z dialektów dolnofrankońskich języka dolnoniemieckiego około VII/VIII w. Jego najstarsze pisemne zabytki pochodzą z IX wieku. Pierwszy tekst pisany w języku niderlandzkim pochodzi z 1100 roku.

A może flamandzki?

Odmiana niderlandzkiego używana we Flandrii nosi nazwę języka flamandzkiego. 59% populacji belgijskiej mówi po flamandzku, a tylko 40% po francusku.

W momencie założenia Królestwa Belgii w 1830 roku, prawie cała jego ludność posługiwała się holenderskim. W trakcie romanizacji Brukseli, układ ten został zachwiany na korzyść języka francuskiego. Głównym powodem tego zjawiska był prestiż jaki nadawano francuskiemu, w odróżnieniu do holenderskiego. Także bliskie położenie Francji i związane z tym perspektywy nie były bez znaczenia. Obecnie tylko 16% mieszkańców dużych belgijskich miast mówi po holendersku.

Jakie są rozbieżności między flamandzkim a niderlandzkim? Różnice dotyczą głównie fonetyki. Flamandzki wyróżnia się specyficznym akcentem i wymową, której najbardziej charakterystycznymi cechami są: miękkie, a nie charczące „g”, wymawianie „en” w końcówkach czasowników i generalnie mniej „bulgoczące” brzmienie, aniżeli w języku, którym posługują się Holendrzy.

Zróżnicowanie słownictwa występuje głównie w zakresie terminologii prawniczej oraz biznesowej. Istnieje też pewna grupa wyrazów po flamandzku, bez odpowiedników w języku niderlandzkim. Język flamandzki wyróżnia się wyjątkowo dużą liczbą zapożyczeń z języka francuskiego.

Historia języka flamandzkiego jest niezwykle ciekawa, bowiem w 1980 r. Belgia i Holandia podpisały dokument o Unii Języka Niderlandzkiego, zgodnie z którym język holenderski oraz język flamandzki zostały uznane za dwie odmiany tego samego języka, nazywanego od tego czasu niderlandzkim. Wtedy też przyjęto, że holenderską odmianę nazywać się będzie dialektem holenderskim, zaś belgijską – językiem flamandzkim.

Jaki język zatem określa się mianem niderlandzkiego?

Warto więc pamiętać o prostym równaniu:

dialekt holenderski + język flamandzki = język niderlandzki

Czy istnieje język belgijski?

Właśnie flamandzki to belgijska odmiana standardowego języka niderlandzkiego, która jest językiem oficjalnym w Regionie Flamandzkim i, obok francuskiego, także w Regionie Stołecznym Brukseli.

Afrikaans a niderlandzki

Na bazie XVII-wiecznego języka niderlandzkiego wieku wyodrębnił się język afrikaans, będący jednym z języków urzędowych w Republice Południowej Afryki. Łączy on elementy niderlandzkie z naleciałościami portugalskimi, germańskimi, francuskimi i angielskimi oraz wpływami miejscowych języków afrykańskich.

Czy język niderlandzki jest trudny? Nauka języka holenderskiego

Wymowa

Najbardziej skomplikowanym dźwiękiem w holenderskiej fonetyce jest „g”, który wymawia się jak „khgkh”. Popularny w Holandii żart mówi, iż podczas II Wojny Światowej niemieccy szpiedzy rozpoznawani byli w już w momencie przywitania („Dzień dobry” to „Goeie morgen”). Drugim wyzwaniem jest wymowa „ui” – ten dyftong spotkamy na przykład w wyrazach ui, uil, huis. Aby nabyć umiejętność właściwej wymowy tych charakterystycznych dla języka elementów, konieczne jest osłuchanie się. Filmy, muzyka, Internet – dzięki tym narzędziom komunikacji może nam to przyjść o wiele łatwiej i szybciej. Przyda się też rozmówca natywny. Holendrzy zawsze doceniają próby poprawnej komunikacji w ich rodzimym języku.

Gramatyka języka niderlandzkiego

Największą trudność stanowi szyk zdania, bowiem jest różny w zależności od tego, jakiego spójnika użyjemy. Dotyczy nie dotyczy tylko zdań złożonych, ale i prostych, w których występuje inwersja, wymagająca zmiany szyku standardowego (podstawowego). Biorąc pod uwagę długą listę czasowników nieregularnych, stopień trudności językowej wzrasta, choć z pewnością nie należy do najbardziej skomplikowanych języków ze grupy germańskiej.

Słownictwo

Niderlandzki jest językiem z bogatym słowotwórstwem, w którym często tworzy się złożenia, przez co słowa bywają czasem długawe. W przełożeniu na praktykę, oznacza to, że w języku tym możliwe jest formowanie potencjalnie nieskończenie długich wyrazów – od inwencji twórczej autora zależy tylko, jak dużo części mowy umieścimy w celu określenia rzeczownika. Przykład? Spójrzmy na zwrot, który został wpisany w 1996 r. do Księgi Rekordów Guinessa:

Kindercarnavalsoptochtvoorbereidingswerkzaamhedenplan

Pamiętajmy jednak, że to 53-literowe słowo oznaczające „plan działań przygotowawczych do dziecięcej procesji karnawałowej” jest tworem sztucznym i nie występuje w słowniku.

Najdłuższym niderlandzkim słowem występującym w słowniku jest:

Meervoudigepersoonlijkheidsstoornissen

(Multiple Personality Disorders)

Pracę nad pierwszym niderlandzkim słownikiem rozpoczęto w XIX wieku, a zakończono dopiero w 1998 roku. Jest on uważany za największy słownik tego typu na świecie. Składa się z 40 tomów, które zawierają 44 tysięcy stron. Każda z nich zapisana jest w całości, drobnym drukiem i z podziałem na dwie kolumny.

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele publikacji i książek do samodzielnej nauki języka. Pamiętać należy jednak, że niderlandzki jest językiem wymagającym uwagi i regularności.

Tłumacz holenderski czy tłumacz niderlandzki? Kogo wybrać?

Poprawna nazwa w języku polskim to „język niderlandzki”. W ten sposób określa się wszelkie odmiany tego języka, występujące w Holandii, Belgii czy krajach zamorskich.

Tłumacz holenderski, czy języka holenderskiego, odnosi się tylko do odmiany języka niderlandzkiego używanej w Holandii.

Poznaj wszystkie nasze języki tłumaczeń.

W Belgii mówi się po „flamandzku”, czyli używa flamandzkiej odmiany języka niderlandzkiego.

W TurboTłumaczeniach oferujemy tłumaczenia z niderlandzkiego jak i na niderlandzki, z uwzględnieniem preferencji klienta. Jesteśmy biurem tłumaczeń online – działamy szybko i profesjonalnie. Jeżeli jesteś zainteresowany, koniecznie sprawdź naszą ofertę.