Język mołdawski czy rumuński? W jakim języku mówi się w Mołdawii?

Mołdawia to małe państwo położone pomiędzy Ukrainą a Rumunią, którego terytorium to praktycznie 1/10 Polski.

Z czego znana jest Mołdawia? Głównie z tego, że ma we fladze herb orła trzymającego w szponach tarczę – co odróżnia ją od flagi Rumunii, a także z regionu Naddniestrza, który od 1990 roku proklamuje autonomiczny charakter. 

No i z tego, że nie do końca wiadomo, jakim językiem posługują się mieszkańcy kraju. Dlaczego? Bo od lat językiem urzędowym w Mołdawii jest rumuński nazywany mołdawskim.

No to czy mołdawski w ogóle istnieje?

Odpowiadamy w artykule. 

Język mołdawski – pochodzenie i użytkownicy

Językiem urzędowym na terytorium Mołdawii jest rumuński (zgodnie z decyzją Trybunału Konstytucyjnego Mołdawii z grudnia 2013 r.). Jednak w konstytucji kraju figuruje jako mołdawski.

Większość językoznawców zgadza się, że jest to jeden i ten sam język. Jednak zostaje odsetek tych nieprzekonanych.

Chociaż mołdawski i rumuński są bardzo podobne, to często język mołdawski jest określany jako odmiana czy dialekt rumuńskiego, który zachowuje pewne różnice. 

A nawet niektórzy twierdzą, że język mołdawski był pierwszy i od niego pochodzi rumuński. Rozwinął się on bowiem na terenie narzecza mołdawskiego. 

Około 75% mieszkańców Mołdawii używa mołdawskiego jako języka rodzimego. Poza tym w państwie używane są również gagauski, rosyjski czy ukraiński.

Język mołdawski należy do grupy języków wschodnioromańskich. Posługują się nim również Rumunii, uważając mołdawski za lokalny dialekt, a także mniejszość mołdawska zamieszkująca Rosję oraz Ukrainę. 

Łącznie po mołdawsku mówi około 10 mln osób. 

Najstarsze zabytki świadczące o istnieniu mołdawskiego pochodzą z XVI wieku. Jest to przekład Biblii oraz Kodeks Woroniecki, czyli rękopis kilku ksiąg Nowego Testamentu. 

Mołdawski alfabet

Pierwotnie do zapisu mołdawskiego stosowano cyrylicę, podobnie z resztą jak rumuńskiego. Jednak w XIX wieku zastąpiono ją alfabetem łacińskim.

Przejście z jednego alfabetu na drugi spowodowało, że powstał tzw. alfabet transferowy. Znalazły się w nim zarówno znaki łacińskie, jak i cyrylica. 

Podczas znajdowania się Mołdawii na terenie Związku Radzieckiego, używano natomiast uproszczonego zapisu cyrylicy, czyli grażdanki. 

Obecnie cyrylica jest używana tylko na terenie Naddniestrza, a właściwie w separatystycznej Mołdawii Naddniestrzańskiej, której autonomia nie została uznana w Europie (podobnie jak w przypadku Osetii Południowej i Abchazji w Gruzji). Więcej —> Język gruziński pisany pędami winorośli. Jak się go nauczyć?

Co ciekawe ma ona odrębną flagę, stolicę, parlament i prezydenta. Aby dostać się na teren Naddniestrza należy też przejść kontrolę graniczną, a w paszport wbijana jest pieczątka tego separatystycznego regionu Mołdawii. 

To jego alfabet zapisywany cyrylicą:

A Б В Г Д Е Ж Ӂ З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Ы Ь Э Ю Я

а б в г д е ж ӂ з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш ы ь э ю я

Gramatyka języka mołdawskiego

Mołdawska gramatyka utożsamiana jest z rumuńską. Oznacza to, że również mamy w niej 5 przypadków, a język jest fleksyjny i opuszcza zaimki w podmiocie.

Konstrukcja zdań mołdawskich opiera się na schemacie SVO (Subject-Verb-Object), a więc podmiot-orzeczenie-dopełnienie. 

Rzeczowniki występują w trzech rodzajach – męskim, żeńskim i nijakim. Jak w innych językach romańskich, rodzajniki są w nim enklityczne, czyli w rodzaju określonym występują na końcu wyrazu. 

Język nie jest uznawany jako trudny do nauki. Można znaleźć w nim podobieństwa do francuskiego, hiszpańskiego czy włoskiego. 

Więcej na temat języka rumuńskiego przeczytasz tutaj: Język rumuński od podszewki. Dlaczego jest tak różnorodny?

Najczęściej używane zwroty po mołdawsku

To nasz krótki słownik Turbotlumaczenia.pl po mołdawsku. Przydadzą Ci się zarówno w podróży, jak i na początku nauki języka mołdawskiego.

• Witam – Salut
• Jak się Pan/Pani nazywa? – Cum vă numiţi?
• Nazywam się… – Numele meu e….
• Miło cię poznać. – Încântat
• Proszę. – Vă rog
• Dziękuję. – Mulţumesc
• Nie ma za co. – Cu plăcere
• Tak – Da
• Nie – Nu
• Przepraszam – Pardon
• Do widzenia. – La revedere
• Nie mówię [dobrze] po rumuńsku – Nu vorbesc [bine] româneste
• Czy mówisz po angielsku? – Vorbiţi englez?
• Czy jest tu ktoś, kto mówi po angielsku? – Vorbeşte cineva aici engleză?
• Pomocy! – Ajutor!
• Dzień dobry – Bună ziua
• Dobry wieczór – Bună seara
• Dobranoc – Noapte bună
• Nie rozumiem – Nu înţeleg

Jak uczyć się języka mołdawskiego?

Najlepiej mołdawskiego uczyć się poprzez kursy online czy aplikacje mobilne. Można również słuchać mołdawskiej muzyki czy podcastów. 

Na YouTube można znaleźć też praktyczne porady na temat nauki języka mołdawskiego oczami osób, które odwiedziły kraj np. na kanale Jak to Daleko.

Częściej jednak zamiast mołdawskiego proponowany jest do nauki rumuński. Z jednej strony ucząc się rumuńskiego, można opanować praktycznie dwa języki, ale nie jest to do końca mołdawski. 

Pora więc dokładnie się przyjrzeć podobieństwom między tymi językami. Czy rzeczywiście są identyczne?

Rumuński i mołdawski – podobieństwa i różnice

Kraje leżą obok siebie i nie można nie zauważyć ich podobieństwa. Chociaż Mołdawia jest jednak uważana za ubogi kraj, czasem nawet najbiedniejszy w Europie. 

Izolacja Mołdawian i Rumunów, a także dążenie do odrębności sprawiły, że widać w językach pewne różnice. W 2003 roku wydano nawet słownik mołdawsko-rumuński. Jego autorem był Vasile Stati. W słowniku znajdowało się 19 tysięcy haseł, które różnią te języki.

We wstępie Stati przekonywał również, że mołdawski język literacki jest bardziej archaiczny niż rumuński. Różni się od niego pod względem nie tylko słownictwa, ale też gramatyki. W tekstach mołdawskich częściej pojawiają się też regionalizmy oraz stosowane są archaizmy czy slawizmy. 

Różnice w ortografii obydwu języków są z kolei podyktowane istnieniem dwóch niezależnych organów regulujących zasady językowe – Rumuńskiej oraz Mołdawskiej Akademii Nauk.

Język urzędowy w Mołdawii – oficjalna decyzja

Na temat podobieństw i różnic w językach można by długo pisać. Ale w marcu tego roku podjęto jednogłośnie decyzję na ten temat.

Po 10 latach niejasności, parlament Mołdawii przyjął w czwartek po pierwszym czytaniu projekt ustawy uznający język mołdawski za język rumuński.

Debata nad tą kwestią nie obyła się bez emocji. 

W ciągu 30 dni od wejścia w życie ustawy, organy władzy publicznej muszą zastąpić we wszystkich przepisach termin „język mołdawski” terminem „język rumuński”.

Czy to oznacza, że język mołdawski przestał właśnie istnieć? Oficjalnie na to wygląda. Ale przecież ludność nadal będzie uważała go za odrębny język, który zachował status ich dziedzictwa kulturowego.

Dlaczego warto odwiedzić Mołdawię?

Mołdawia to mały i ubogi kraj, ale o bogatej i barwnej kulturze. Najczęściej jest kojarzony jako ojczyzna wina, zwłaszcza tego wytrawnego. Można w niej zwiedzić tradycyjne winnice np. Cricovę z podziemnymi piwnicami, w których przechowywane jest wino. To swoiste muzeum, w którym znajduje się ponad milion butelek alkoholu. Swoje prywatne kolekcje ma w niej wiele sławnych osób. 

Cricova jest położna kilkanaście kilometrów od stolicy Mołdawii – Kiszyniowa. To największe i najpiękniejsze miasto w Mołdawii. Znajduje się tutaj Łuk Triumfalny, Sobór Narodzenia Pańskiego, park botaniczny, ZOO. 

Poza tym warto wybrać się na wycieczkę po wzgórzach Mołdawii. Orchej Stary to kompleks historyczno-archeologiczny, dawne miasto, z którego mieszkańcy w wieku XVII przenieśli się do Orgiejowa. Znaleziono w nim wiele grodzisk np. gockie z VI-I w. p.n.e, a także pięć męskich klasztorów prawosławnych wykutych w skałach. Od 2013 r. miejsce znajduje się w granicach Parku Narodowego Orgiejów.

A na koniec nie można opuścić Mołdawii bez skosztowania tradycyjnych dań – czorby, czyli kwaśnej zupy z warzywami, mięsa pieczonego na grillu, duszonej jagnięciny, placind, czyli placków drożdżowych z nadzieniem, a na deser kapelusza Guguce – ciasta, które składa się z rurek biszkoptowych z kremem śmietankowym i owocami, ułożonych na kształt kapelusza (jego nazwa pochodzi od opowieści o niesfornym chłopcu w kapeluszu).

Wiesz już, co zobaczyć w Mołdawii i czego spróbować. Jeśli natomiast potrzebujesz tłumaczenia mołdawskiego albo nawet rumuńskiego (obydwa języki tłumaczeń mamy w ofercie), napisz do nas. TURBOszybo wykonamy dla Ciebie każde zamówienie.