Język japoński w pigułce. Jaki on jest? Łatwy czy trudny?

Japoński to język Japonii, którym posługują się Japończycy. Niemniej jednak żadne prawo nie nadaje mu statusu języka urzędowego, nawet jeśli jest to język dokumentów urzędowych i oświaty. Język ten jest również używany przez japońską diasporę (zwłaszcza w Brazylii i Peru, gdzie istnieją duże społeczności posługujące się językiem, takie jak w Limie i Sao Paulo) i ma status języka administracyjnego na wyspie Angaur w Palau.

W języku tym „język japoński” nazywa się nihongo (日本語?). Jednak Japończycy używają również słowa kokugo ( 国語 , dosł. „język kraju” lub „język narodowy”). Pochodzenie języka wiąże się z grupą uralo-ałtajskiej – ze względu na podobieństwa morfologiczne oraz składniowe. Jego słownictwo zostało znacznie wzbogacone na przestrzeni dziejów poprzez różne zapożyczenia: najbardziej godna uwagi jest obecność licznych słów wywodzących się z pisanego języka chińskiego, co wyjaśnia, dlaczego japoński jest określany jako język sinokseniczny; z drugiej strony język współczesny często zapożycza się z różnych języków europejskich, zwłaszcza z angielskiego.

Dialekty

Podobnie jak w przypadku większości języków narodowych, istnieje wiele japońskich dialektów różniących się fonologią, słownictwem i gramatykami. „Dialekt” jest nazywany „hōgen” (方言?) w języku japońskim, a w języku potocznym do oznaczenia dialektu dodaje się sufiks ben (弁) do nazwy miejscowości, w której się go używa. Wyróżniamy poniższe dialekty:

• Hakata-ben
• Hiroshima-ben
• Hokkaidō-ben
• Kagoshima-ben
• Kanazawa-ben
• Kansai-ben
• Nara-ben lub Yamato kotoba
• Kyōto-ben
• Osaka-ben
• Kōbe-ben
• Hichiku-ben 
• Mikawa-ben
• Miyazaki-ben
• Nagasaki-ben
• Nagoya-ben
• Ōita-ben
• Okayama-ben
• Shizuoka-ben
• Tochigi-ben
• Tōhoku-ben
• Tōkyō-ben
• Tsugaru-ben
• Tsushima-ben
• Yamagata-ben

Pismo japońskie – Historia alfabetu kraju kwitnącej wiśni

W języku japońskim istnieją trzy rodzaje znaków: hiragana, katakana i kanji. Hiragana i katakana to symbole fonetyczne. Każdy reprezentuje sylabę. Kanji to ideogramy, z których każdy ma swoje znaczenie.

Na długo przed wynalezieniem japońskiego alfabetu, jaki znamy dzisiaj, ponad 40 000 lat przed naszą erą, koczowniczy lud, który wyemigrował z Azji, by zamieszkać w Japonii, nie miał systemu pisma. Japoński był tylko językiem mówionym. Zakłada się, że byłby on pochodzenia polinezyjskiego i stał się z czasem językiem „ałtajskim” w sąsiedztwie takich krajów jak Korea, Mongolia czy Chiny, którego pismo zostało zaimportowane z tego ostatniego. Tak więc Japończycy używali chińskich znaków, gdy musieli pisać. Pozwolili sobie jednak stworzyć nowe dźwięki dla chińskich znaków (mówi Onyomi 音読み). Niektóre słowa zachowały swoje oryginalne chińskie dźwięki. Dlatego w języku japońskim „chiński znak” ma czasem dwa różne znaczenia: oryginalną wymowę (Onyomi 音読み) i japońską (Kunyomi 訓読み).

Man’yōgana

W VIII wieku (710-784) Japończycy znaleźli nowy sposób używania chińskich znaków, wymyślając pismo man’yōgana (万葉仮名). Polegało na korzystaniu tylko z dźwięków chińskich znaków bez zwracania uwagi na ich pierwotne znaczenie. W technice to umożliwiało poprawne pisanie i wymawianie tekstów, co było niezbędne podczas przemówień czy oficjalnych występów. Jednak w praktyce teksty stały się bardzo złożone, ponieważ wiele zapożyczonych postaci pozbawionych znaczenia skonfrontowano ze słowami oryginalnymi. Alfabet man’yōgana wymagał coraz większej liczby znaków i dźwięków.

Katakana

Wady alfabetu man’yōgana pozwoliły na pojawienie się Hiragany (平仮名) i Katakany (片仮名) zwanej także japońską Kaną (仮名). W erze Heian (平安) tylko mężczyźni z wyższych sfer (zwykle mnisi) mogli pisać teksty przy użyciu chińskich znaków. Ponieważ było one były skomplikowane, mnisi stworzyli nową formę uproszczonego pisma: Katakana (dosłownie oznacza niekompletną man’yōganę). To początek mieszanego japońskiego pisma z chińskimi znakami i katakaną. Chociaż pismo katakana było pierwszym alfabetem używanym w oficjalnych dokumentach okresu Heian, dziś stosuje się go zamiast do transkrypcji słów obcych. Katakana składa się z 50 dźwięków (nie licząc dźwięków złożonych) zwanych gojūon (五十音). Oficjalnie używa się tylko 46 dźwięków.

Hiragana

W czasach, w którym kobietom zakazywano pisania, niektórzy wykonywali tę czynności potajemnie, przyczyniając się do stworzenia nowej formy pisma: Hiragana. Pismo to było również nazywane okrągłą formą pisma man’yōgana lub onnady (女手 co oznacza kobiecą rękę). Legenda głosi, że kobiety stworzyły Hiraganę, aby wysyłać listy miłosne do swoich zalotników. Hiragana zatem powstała jako pierwszy sylabariusz japoński.

Teksty hiragany były znacznie bliższe „mówionym japońskim”, z miękkimi i okrągłymi sylabami. Hiragana w końcu bardzo szybko rozprzestrzeniła się wśród ludzi z niższych klas, ale pozostała bardzo kontestowana przez wyższe klasy okresu Heian. Dopiero w okolicach ery Kamakura (鎌倉) i Edo (江戸), kiedy pojawiły się cząstki (ga, wa, wo…) w tekstach i dziełach literackich, rząd zdecydował się stworzyć „standard” języka, w tym Hiragana, Katakana i chińskie znaki (Kanji). Hiragana składa się z 46 dźwięków (nie licząc dźwięków złożonych). Obecnie każde japońskie dziecko zaczyna w młodym wieku od nauki Hiragany, która podobno jest najprostszym alfabetem ze wszystkich.

Kanji

Jak wiemy, znaki Kanji są bezpośrednimi potomkami chińskich znaków i man’yōgany. Na przestrzeni wieków niektóre formy ewoluowały, podczas gdy inne pozostały tradycyjne. Japończycy nadal używają starych chińskich znaków. ​​Niektóre Kanji mogą posiadać 2 wymowy (Onyomi 音読み lub Kunyomi 訓読み). Użycie jednego lub drugiego zależy od doboru słów. Istnieje ponad 50 000 znaków Kanji. Zgodnie z dekretem japońskiego Ministerstwa Edukacji, aby opanować język japoński, konieczna jest znajomość 2136 tych znaków.

Łaciński system zapisu językowego

Istnieje kilka metod transkrypcji z języka japońskiego na litery łacińskie lub rōmaji (ローマ字?). Najszerzej stosowana za granicą jest tak zwana zmodyfikowana lub zmieniona metoda Hepburna (zwana w Japonii Hebon-shiki). Ta metoda sprzyja bliskości pisowni liter rzymskich i ich rzeczywistej wymowy w języku japońskim.

Jednak wielu Japończyków używa metody Kunrei (kunrei-shiki), która różni się nieco od metody Hepburn, będąc standardem ISO (ISO 3602).

Metoda Kunrei jest znacznie łatwiejsza do zrozumienia i zapamiętania dla japońskiego mówcy, dlatego jest nauczana w japońskiej szkole podstawowej. W praktyce, ze względu na trudności, jakie stwarza dla obcokrajowców, jest rzadko stosowana.

Interesują Cię również inne języki? Zobacz, jakie jeszcze oferujemy —> języki tłumaczeń.

Słownictwo

Japońskie słowa są zwykle nazywane Yamato-kotoba (大和言葉?, dosłownie „słowa Yamato (kraju)”) lub Wago (和語?, dosłownie „japońskie słowa”).

Szacuje się, że język japoński składa się z 500 000 słów, przy czym największy słownik japońskiego zawiera ponad 200 000 słów.

Czy japoński jest łatwy czy trudny do nauki?

Wymowa

Jest raczej nieskomplikowana, ponieważ nie występujątony, jak na przykład w języku chińskim, chociaż istnieją akcenty i intonacja.

Gramatyka

Język japoński jest językiem o szyku SOV (Subject-Object-Verb), czyli typowe zdanie ma formę: podmiot – dopełnienie – orzeczenie, przy czym ta reguła nie jest stała. Większość części zdania może znajdować się na różnych pozycjach (oprócz orzeczenia, które zawsze znajduje się na końcu).

Czasownik jest zawsze na końcu zdania w języku japońskim i chociaż nie odmienia się ich przez osoby ani liczby, zazwyczaj używany jest odmiennie w zależności od poziomów formalności. W języku japońskim istnieją trzy różne poziomy formalności: zwykły, uprzejmy i formalny – wszystko uzależnione jest od wieku do statusu społecznego rozmówcy, co może decydować o sposobie mówienia i używania języka japońskiego.

Język japoński należy do języków aglutynacyjnych. Oznacza to, że koniugacja nie następuje przez modyfikacje trzonu wyrazu, a przez dodawanie do niego sufiksów o przypisanej funkcji. W ten sposób do jednego słowa można „dokleić” sufiksy informujące np. o stronie, przeczeniu, czasie przeszłym i formie grzecznościowej. System koniugacji jest prosty, następuje według określonego schematu i kolejności.

W japońskim występują dwa typy przymiotników: zakończone w formie słownikowej na い (i-przymiotniki, przymiotniki właściwe) i zakończone na な (na-przymiotniki, pseudoprzymiotniki). Przymiotniki mogą samodzielnie pełnić funkcję orzeczenia w zdaniu, jeśli zostaną umieszczone na końcu tegoż zdania.

Dla amatorów języka Kraju Kwitnącej Wiśni spór o to, czy japoński jest łatwy czy trudny może sprowadzać się do prostego rachunku.

Gramatyka japońska nie posiada przedimków (jak choćby w języku angielskim “a” czy “the”) nie ma również elementów odmienianych przez rodzaje, osoby i przypadki. Istnieją jedynie 2 czasy gramatyczne – to stanowi niewątpliwe ułatwienie.

Sporym jednak wyzwaniem okazuje się niekończąca się lista przysłówków oraz partykuły czyli elementy wskazujące na to, co dzieje się w zdaniu z danym wyrażeniem i jakie relacje zachodzą między poszczególnymi częściami zdania. Są one najczęściej charakterystyczne dla pewnych wyrazów czy wyrażeń, po których są dodawane oraz czasowników, przed którymi mogą występować, a pomylenie ich w takiej sytuacji może skutecznie uniemożliwić zrozumienie tego, co chcemy przekazać.

Jak piszą Japończycy?

Tekst japoński był tradycyjnie i jest nadal zapisywany pionowo (tategaki) np. w książkach, gazetach, komiksach. Znaki zapisywane są w kolumnach, od góry do dołu, a kolumny następują w kolejności od prawej do lewej.

Nauka języka japońskiego

Wiele uniwersytetów na całym świecie, szkół średnich oraz w mniejszym stopniu gimnazjów i szkół podstawowych oferuje kursy języka japońskiego. Zainteresowanie cudzoziemców nauką języka japońskiego sięga XIX wieku, ale wzrosło wraz z rozwojem gospodarczym w latach 80. i zyskującą na coraz większej popularności kulturą Japonii (w szczególności mangą, anime i grami wideo) od lat 90.

Rząd japoński organizuje standaryzowane egzaminy, aby zmierzyć poziom rozumienia języka japońskiego w mowie i piśmie wśród osób posługujących się nim jako drugim językiem. Najważniejszym z nich jest test biegłości języka japońskiego (JLPT). Kolejny oficjalny test organizowany jest również w największych miastach na całym świecie. Ten test, zwany Kanji kentei lub Kanken, pozwala potwierdzić wiedzę o Kanji.

Jak nauczyć się japońskiego?

• Zacznij od nauki pisania z Hiraganą i Katakaną. Nawet jeśli na początku frustrujące jest tylko umieć pisać, nie wiedząc nic więcej, jest to niezbędny krok. Nie ograniczaj się do jednej formy: za każdym razem staraj się uczyć czasowników zarówno w formie grzecznościowej, jak i nijakiej.
• Zachowaj regularność i metodyczność. Pozwoli Ci szybko osiągnąć dobry poziom. Poświęć 20 lub 30 minut dziennie, nie wahaj się popracować nad swoim japońskim, gdy tylko będziesz miał wolną chwilę, nawet jeśli za każdym razem przepisujesz to samo.
• Najlepszym sposobem na naukę jest oczywiście praktyka, na przykład rozmowy z korespondentami, oglądanie japońskiej telewizji, czytanie mangi po japońsku itp.
• Naucz się Kany na pamięć.
• Oglądaj filmiki na YT po japońsku, ale z polskim lub angielskimi napisami.
• Utwórz system fiszek, które pomogą zapamiętać przyswajane słowa.
• Utwórz plan weryfikacji swojej wiedzy, aby upewnić się, że w pełni ją wykorzystujesz.

Nauka japońskiego online za darmo jest możliwa. Istnieją liczne strony internetowe, blogi, a nawet videoblogi. Jednym z takich kanałów jest ten prowadzony przez Ignacego z Japonii. To rodowity Japończyk, który nauczył się bezbłędnie polskiego w ciągu zaledwie czterech lat. Na jego kanale znajduje się kilkaset filmików, które zostały wyświetlone już przez 6 milionów widzów!

Jeśli jesteś zwolennikiem bardziej tradycyjnego podejścia do nauki, proponujemy przegląd najciekawszych pozycji księgarskich na rynku.

EDGARD: Japoński nie gryzie! Ekstrapakiet (2 książki i płyta audio CD) – Pakiet “Japoński nie gryzie” składa się z dwóch książek – innowacyjnego kursu i repetytorium gramatycznego. Obejmuje każdy aspekt języka: mówienie, słuchanie, czytanie i pisanie

Blondynka na językach. Japoński – autorstwa Beaty Pawlikowskiej, czyli zapis porad powstały w oparciu o doświadczenia w nauce języków obcych przez słynną podróżniczkę i poliglotkę.

PONS Japoński w 1 miesiąc – kurs językowy z nagraniami dla początkujących

Japoński. Kurs dla początkujących (Lingo) – gramatyka w pigułce, proste i klarowne objaśnienia

Kanji. Kurs skutecznego zapamiętywania znaków japońskich – Pierwsze wydanie w języku polskim wyjątkowo skutecznej metody opartej na wiedzy z zakresu psychologii nauczania, uwzględniającej mechanizmy funkcjonowania ludzkiej pamięci, wykorzystującej mnemotechniki.

Rozmówki japońskie ze słownikiem i gramatyką (Lingea) – zawierają najbardziej potrzebne zwroty, przejrzyście uporządkowane według kategorii tematycznych.

Zacznij swoją przygodę z językiem japońskim już dziś. Dlaczego warto?

Przeczytaj artykuł: Jakie są najbardziej przyszłościowe języki obce?

A jeśli szukasz profesjonalnego tłumaczenia, w TurboTłumaczeniach oferujemy usługi tłumaczeniowe z języka polskiego na język japoński i odwrotnie z uwzględnieniem preferencji klienta. Jesteśmy biurem tłumaczeń online – działamy szybko i profesjonalnie.