Azerski czy azerbejdżański? Co to za język i jak się go uczyć?

Jakim językiem mówi się w Azerbejdżanie? Azerbejdżańskim? A może Azerskim? Obydwie formy są poprawne i zamiennie używane. Nie jest to jednak bardzo popularny język. 

Pora więc dokładnie mu się przyjrzeć, poznać lepiej kraj i jego mieszkańców. 

Czy warto się go uczyć? Jak to robić online? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym TURBOartykule. 

Zaczynajmy!

Azerbejdżan – gdzie leży i kto w nim mieszka?

Azerbejdżan leży nad Morzem Kaspijskim w Azji Zachodniej. Charakteryzuje go przede wszystkim niezwykła gościnność mieszkańców, piękne krajobrazy i smaczna kuchnia. Ma również bogatą historię i zachęca do zwiedzania zabytkowych miast czy wędrówek na łonie przyrody.

Jego sąsiadami są Rosja, Gruzja, Armenia, Iran oraz Turcja. 

Stolicą Azerbejdżanu jest Baku (pochodzi od perskiego Badkube – “uderzenie wiatru”). Miasto nazywane jest “bramą Orientu” albo “miastem czterech żywiołów”. 

Łącznie na terenie państwa mieszka ponad 10 mln ludności. 89% z nich to muzułmanie.

Przez wiele lat państwo pozostawało pod wpływem silniejszych imperiów – Rosji czy Persji. Mieszkali w nim też głównie Persowie oraz Turkowie. To w wyniku połączenia ich języków powstał język azerski. 

To Cię zaciekawi —> Język perski – kto się nim posługuje i co utrudnia naukę perskiego?

W XIX wieku Azerbejdżan został podzielony na dwie części: południową (część regionu Iranu) oraz północną (część regionu Rosji). Podział miał silny wpływ na dalszy rozwój języka. Na północy pojawiły się zapożyczenia z rosyjskiego, na południu słownictwo z języków używanych w Iranie. 

Chociaż różnice w językach północy i południa są do dziś bardzo duże, to pozostają one wzajemnie zrozumiałe. 

Inne języki używane w Azerbejdżanie to: ormiański , gruziński, lezgiński, awarski, tałyski, buduchyjski, dżuhuri, rutulski, kryzyjski, tacki, udyjski i chinalugijski. Kilku z nich grozi wymarcie.

Język azerski – dwie odmiany, różne alfabety

Język azerski należy do grupy języków tureckich, a także klasyfikowany jest jako jeden z języków kaukaskich. Posługują się nim mieszkańcy Azerbejdżanu (jest językiem urzędowym kraju), ale i północno-zachodniego Iranu, Gruzji, Armenii, Kazachstanu, wschodniej Turcji, przyległego terenu Rosji.

Szacuje się, że języka azerskiego używa ok. 35 milionów ludzi.

Jak wspomnieliśmy wyróżniamy dwie odmiany języka – północnoazerską i południowoazerską, co wiąże się z odmiennymi losami politycznymi ludności. Chociaż różnice pomiędzy obiema odmianami języka azerskiego są spore, to Azerowie mogą się swobodnie komunikować. 

Aż do 2003 roku w Azerbejdżanie używano dwóch alfabetów – cyrylicy i łaciny.

Jaki alfabet ma język azerbejdżański?

Język azerbejdżański bazuje obecnie na alfabecie łacińskim.

Najpierw jednak obydwie jego odmiany posługiwały się alfabetem arabskim – do 1922 roku, kiedy zastąpiono go łaciną. Po objęciu terytoriów przez Związek Radziecki obowiązywała na nich cyrylica, aż do 1992 roku (rok wcześniej Azerbejdżan odzyskał niepodległość). Aż 9 kolejnych lat zajęło jednak Azerom całkowite przywrócenie łaciny.

Mimo niezależności kraju, można nadal spotkać się w nim z nazwami zapisanymi cyrylicą. Poza tym Azerowie na północy znają dobrze język rosyjski. 

Obecnie oficjalny alfabet azerski wygląda i odczytuje się następująco:

Źródło: https://omniglot.com/writing/azeri.htm

Gramatyka języka Azerbejdżanu

Azerska gramatyka jest stosunkowo prosta i nie sprawia trudności podczas nauki. Podobnie jak w języku arabskim – wystarczy znajomość kilku słów, aby budować z nich wypowiedź. 

To język aglutynacyjny – dołączanie afiksów (cząstek słowotwórczych) pozwala na budowanie w nim nowych słów. 

Dodatkowo w azerskim nie ma rodzajów, co stanowi spore ułatwienie. Nie używa się też w języku zaimków osobowych – zastępujemy je słowem “O”. 

Występuje w nim natomiast tzw. harmonia samogłosek – odmianę wyrazu warunkuje ostatnia zawarta w nim samogłoska.

Logika gramatyki języka azerskiego sprzyja jego szybkiej nauce. Wystarczy tylko opanować jej zasady, aby zacząć się porozumiewać w tym języku. 

Podstawowe zwroty i frazy po azersku

Na początek w poznaniu języka pomogą często używane wyrażenia po azersku:

• Cześć, dzień dobry – Salam
• Dzień dobry (rano) – Sabahınız xeyir
• Dzień dobry (po południu) – Hər vaxtınız xeyir
• Dobry wieczór – Axşamınız xeyir
• Do widzenia – Sağ olun
• Do zobaczenia – Görüşərik
• Dobranoc – Geceniz xeyrə qalsın
• Proszę – Buyurun
• Dziękuję – Sağ Ol / Təşəkkür edirəm
• Przepraszam – Bağışlayın
• Powodzenia – Müvəffəqiyyətlər
• Smacznego – Nuş olsun!
• Wszystkiego najlepszego – Mübarək
• Jak się Pan/Pani miewa? – Necəsiniz?
• Czy mówi Pan/Pani po angielsku/ rosyjsku? – İngiliscə/ rusca danışırsınız?
• Nie mówię po azerbejdżańsku. – Mən azərbaycanca bilmirəm
• Tak – Bəli / Hə
• Nie – Heyir / Yox
• Rozumiem – Başa düşürəm
• Proszę powtórzyć – Təkrar edin
• Nie rozumiem – Başa düşmürəm

Czy nauka azerskiego jest trudna?

Już wiadomo, że gramatyka azerskiego wymaga poznania jej logicznych struktur. Nie oznacza to jednak, że w języku nie pojawiają się wyjątki, które należy zapamiętać. 

Azerski uważany jest jednak za jeden z najłatwiejszych języków używanych na Kaukazie. Można w nim zauważyć podobieństwa również do innych języków.

Przykładowo do tureckiego, który posiada z nim podobne zwroty. Wymowa liter i słów azerskich jest także częściowo podobna do niemieckiej. W zależności od terenu, jaki odwiedzimy, Azerowie używają też zapożyczeń z języka rosyjskiego lub arabskiego.

A aglutynacyjność to jego cecha wspólna chociażby z koreańskim. 

Znasz jeden z tych języków? Tym łatwiej będzie Ci zacząć naukę azerskiego. Jego znajomość nie tylko ułatwia podróżowanie, ale też załatwianie spraw biznesowych w regionie Morza Kaspijskiego. 

Jak uczyć się azerskiego online?

Najlepiej zapisać się na kurs języka azerskiego i uczestniczyć w kolejnych lekcjach. Naukę języka warto praktykować systematycznie. Tylko wtedy przywykniesz do azerskiej gramatyki i szybciej pochwalisz się znajomością języka. 

Jednym z oferowanych kursów internetowych jest ten na stronie “17 minute languages”. Dzięki niemu na naukę azerskiego będziesz poświęcać codziennie 17 minut. To niedużo, prawda? A efekty będą!

Kursy online na różnym poziomie zaawansowania oferuje równieżLinGo Play. Możesz stworzyć własny plan nauki i od podstaw poznać język azerski lub inny – wszystko zależy od Ciebie. 

W nauce pomogą też aplikacje np. uTalk. Służy ona nie tylko edukacji, ale i rozrywki. Lekcje odbywają się na zasadzie gier językowych. Dzięki nim można się nauczyć nawet 2500 słów w obcym języku. 

Azerski bywa też często wybierany jako drugi język przez studentów tureckiego. Jeśli myślisz więc o studiowaniu języków obcych, możesz zdecydować się na naukę azerskiego na kierunku lingwistycznym. Z tymi dwoma językami Twoje CV zyska na atrakcyjności.

Ciekawostki na temat kraju Azerów

Pora przyjrzeć się na koniec samemu krajowi Azerów. Jeśli jeszcze nie zafascynował Cię ich język, może zmienią to ciekawostki na temat Azerbejdżanu:

1. Lubisz herbatę? Azerowie również. To najczęściej przyrządzany napój. Aby go osłodzić, najpierw wkłada się do ust owoc i go rozgryza, a następnie bierze łyk herbaty. Podawana jest ona w szklakach o kształcie gruszki.
2. Kraj posiada największą liczbę wulkanów błotnych na świecie. 
3. Neft Dashlar (Oily Rocks) w Azerbejdżanie to pierwsze i największe miasto wbudowane na morzu.
4. Kutabi to danie typowe dla Azerów – opiekane naleśniki z farszem z dyni, warzyw, mięsa lub ziół.
5. Płonąca Góra na terytorium kraju jest jednym z cudów natury. Za płonący szczyt jest odpowiedzialny wydostający się z niego gaz.

Źródło: https://turystyka.wp.pl/szykuje-sie-turystyczny-hit-gosc-jest-tu-swiety-6773287998605888a

6. Azerbejdżan posiada wiele złóż naftowych. Aż 65% gospodarki kraju opiera się gazie i ropie. Nazywany jest dlatego “ziemią ognia”.

7. W stolicy kraju urodził się Garry Kasparow – mistrz szachowy. 

Zaciekawiliśmy Cię? No to pora teraz na naukę azerskiego – może język stanie się zachętą do odwiedzenia terenów Morza Kaspijskiego?

Zanim jednak ruszysz w podróż, pamiętaj, że zespół Turbotlumaczenia.pl przetłumaczy dla Ciebie niezbędne dokumenty, umowy, wiadomości i inne treści z języka azerskiego i na azerski. Chętnie pomożemy w Twojej azerbejdżańskiej przygodzie. 

Inne języki tłumaczenia? Też mamy! Kliknij tutaj —> języki tłumaczeń